Disiplin maalesef hala cezalandırmayla bir aradaymış gibi düşünülür. Oysa disiplin çocuğu uygun davranışları kazanması yönünde olumlu öğeleri kullanarak eğitmek demektir.

Ceza ise olumsuz pek çok durumu içerir.Üstelik ceza kavramı sınırsızdır.Hangi davranışı,hangi kurala göre cezalandıracağınızın hiçbir net açıklaması yoktur.Ayrıca hangi cezayı vereceğinizin de açık bir tanımını bulamazsınız.Kısacası ceza göreceli bir kavramdır. Sınırını çok iyi bilemeyeceğiniz için amacınızı aşarak ciddi psikolojik problemlere yol açabilirsiniz.

Disiplindeki temel amaç olumlu öğeleri öne çıkararak teşvik etmek,desteklemek ve bu yolla olumsuz davranışların yerleşmesini önlemektir.Bu nedenle çocuğa kurallar koyulmalı,bu kurallara uymasını beklerken doğru yönlendirilmelerde bulunulmalı.Önce görmezden geldiğiniz bir davranışı tekrar eden çocuğa aşırı tepki göstermek ve cezaya başvurmak,çocuğun kafasını karıştırmaktan başka bir işe yaramaz.Çocuklar yapıları itibarıyla hemen sonuç almak isterler.Olumsuz bir davranış yapan çocuğa ‘akşama baban gelsin,görürsün’ demek hem içerdiği tehdit açısından hem de yanlış davranışın sonucunun ne olduğunu açıklayıcı olmaması bakımından çözüme yönelik bir tutum değildir.Sadece çocuğu korkutur,o kadar.Üstelik akşama kadar çocuk davranışını,neden yaptığını,o davranışın sonucunda ne olduğunu ve kendisine neden bu kadar çok kızıldığını da unutacaktır.

Dikkat edilmesi gereken en önemli nokta şudur: Herhangi bir olumsuzluk yapan çocuk,bu davranışıyla ilgili olarak anında geri bildirim almalı,uyarılmalı ve davranışın yol açtığı sorunlar açıklanmalı.Bundan sonra da durup durup çocuğa yaptığı yanlış davranışlar hatırlatılmamalı.Disiplin bir eğitimdir demiştik.Bu eğitimde ve genel olarak çocuk yetiştirirken kullanılan yöntemlerin hiç birisinde dayağa,şiddete yer yoktur.
Çocuklar sürekli yeni şeyler öğrenerek büyürler.Bu öğrendiklerini uygulayarak görmek isterler.Bu açıdan bakılınca çocuğun yaptığı her davranış bize göre olumsuz sonuçları olsa da aslında öğrendiklerini hayata geçirme ve deneyim kazanma çabalarıdır. 

Çocuk yaptığı her şeyi kendine göre haklı nedenlerle yapmaktadır. Davranış ve sonucu ne olursa olsun önce bu davranışın ardındaki nedenleri doğru saptayıp değerlendirmek ve kızıp bağırmadan önce bu konuda çocuğa açıklama fırsatı vermek gerekir.Bize göre yaramazlık olan pek çok davranışın ardında aslında çocuktaki merak,araştırma ve keşfetme duygusu yatar.Üstelik çocuk bir çok olayda haklı olduğunu,taktir edileceğini düşünürken beklediğinin tam tersi bir tepki alırsa ve bir de ceza görürse inanılmaz bir kırgınlık ve öfke yaşar. Unutulmaması gereken bir diğer şey onların hayata bizim pencerelerimizden bakmadığıdır.
O nedenle cezalandırma yerine çocuğa farklı seçenekler sunulabilir.Olumsuz davranışlar gerçekleşmeden önlem alınarak sorumluluk duygusu oluşturulabilir.

Okul, bir çocuğun ailesinin dışında ait olduğu en önemli sosyal kurumdur.Bilindiği gibi, kendine özel kuralları vardır.Okul çağına gelmiş, 6 – 7 yaşındaki çocuktan kurallara uyması beklenir.Ancak, kuralları da okul hayatı boyunca aşamalı olarak öğrenir.Okul dönemi içerisinde, çocuğa sağlıklı bir aile hayatı içinde ve mutlaka okul öncesi bir eğitim kurumuna devam etmesi sağlanarak okulun gerektirdiği bütün kurallar öğretilebilir.
Okul kuralları olarak kastedilen,arkadaşlarıyla uyumlu ve paylaşımcı ilişkiler kurması, öğretmenlerine ve büyüklerine saygılı davranması, kendisini ve çevresini temiz tutması, ödev ve sorumluluklarını yerine getirmesi gibi tüm kuralların toplamı olarak düşünülmelidir.

Sağlıklı bir okul yaşamı,okul öncesi eğitimle doğrudan ilişkilidir.Okula başlamadan önce bir okul öncesi eğitim kurumuna devam etmiş çocukların son yıllarda sıklıkla karşılaştığımız okul fobisi gibi bir sorun yaşama oranlarının ana okuluna hiç gitmemiş akranlarına göre oldukça düşük seviyede kaldığını biliyoruz. Anaokulunun çocuğun hayatında tahmin edilenden daha fazla olumlu etkisi vardır.Her şeyin ötesinde okul gibi ciddi ve kurallı bir eğitim sistemine geçişi hızlandırmakta,kolaylaştırmakta ve çocuğun psikososyal gelişimine önemli ölçüde katkıda bulunmaktadır.
Aile kuralları doğru verilmiş,sağlıklı ve mutlu bir ortamda yetişmiş çocuklar okulun gerektirdiği kurallara uymakta sıkıntı yaşamazlar ve kendi iç disiplinleri son derece gelişmiş,çevreleriyle de sağlıklı ilişkiler kurabilen çocuklar olurlar.

Disiplin dediğimiz şey,aslında çocuğa erken yaşlarda verilecek sorumluluk duygusudur.Çocuğun yetiştiği aile ortamının kendine has kuralları yoksa,çocuğa verilecek sağlıklı bir aile disiplini de yok demektir.

Her aile kendine özeldir ve kendine has hoşgörü ve tahammül sınırları vardır.Hayatın sadece kurallardan oluşmadığını da unutmadan,kırmızı çizgilerimizi çok dikkatli belirlemek zorundayız.Çocuklar bilindiği gibi ebeveynlerinin aynasıdır.Zaman zaman yetiştiği aile yapısına aykırı davranışlar sergileseler de sonuçta çocuklar bizim tutumlarımızı sergilerler,çünkü model aldıkları figürler öncelikli olarak bizleriz.O nedenle okula başlayan çocukları izleyen deneyimli öğretmenler,çocukların davranışlarından yola çıkarak aileyi çözümleyebilirler. 

Merhamet duygusu,insaf ve vicdan duygusu ancak bu duygulara sahip bir ailede çocuğa verilebilir.Şiddet görerek büyüyen bir çocuk doğru davranışın bu olduğunu sanarak,arkadaşlarıyla ilişkisinde sıklıkla şiddete başvuracaktır.Aynı şekilde aşırı kontrol altına alınmış,baskı görmüş bir çocuk okula uyum konusunda ciddi sıkıntılar yaşar ve bağımsızlık duygusunu kazanamaz.Otoriter bir ailenin çocuğunda kendisine uygulanan otoriteye uygun davranma ve diğer bireylerden de aynı davranışı talep etme yönünde tavırlar görmek mümkündür.Çocuğun yetiştiği aile ortamı doğrudan doğruya okula yansır ve eğer sorunlu bir çocukluk yaşamışsa okul bu sorunların ortaya çıktığı yer olacaktır.