SERAP DUYGULU

ANA SAYFA  »  MAKALELER  »  ÇOCUK & ERGEN   »  3 - 4 YAŞ ÇOCUĞU ve HAYAL DÜNYASI

3 - 4 YAŞ ÇOCUĞU ve HAYAL DÜNYASI

Çocuklar ve hayal dünyası

3- 4 YAŞ ÇOCUĞU GELİŞİM ÖZELLİKLERİ

Bu yaş dilimleriyle birlikte çocuğunuz artık bebeklikten çıkıp gerçek anlamda çocuk olma dönemine girer.
Özellikle 3 yaşından sonra oyun bilinçli bir kavram olarak çocuğun hayatında yer alır. Motor becerilerinin gelişmesiyle birlikte istediği gibi hareket edip, istediklerini elde edebilen çocuğunuz çevresi üzerinde de egemenlik kurmaya başlar.
Kendisinin de bir birey olduğunun ve başkalarıyla beraber yaşadığının farkındadır. 3 yaşla beraber çocuk kendisine, bedenine, çevresine ve cinsel farklılıklara yönelik belirgin bir ilgi gösterme dönemine girer. Toplum içindeki yerini öğrenmeye çalışır. Bebeklik dönemi olarak adlandırılan 3 yaşa kadar olan süreçle karşılaştırıldığında, 3 yaş ve sonrası çocuk daha uzlaşmacı ve uyumlu bir tavır sergiler. Daha net bir ifadeyle artık halden anlamaya başlar. Eskisi kadar yorucu ve uğraştırıcı değildir.

 

Özellikle 4 yaşta daha hoş bir tavır görülür ki o da bu yaş çocuğunun artık isteklerini erteleyebilme becerisi kazanmış olmasıdır. Başkalarıyla beraber yaşadığının tam olarak bilincindedir ve onların da istekleri ve kuralları olduğu gerçeğine saygı ve anlayış gösterir.

Bu yönleriyle 4 yaş çocuğu sosyal bir birey olmaktadır.

Arkadaşlarını ve oyuncaklarını seçmeye başlar. Çok hareketlidir ve çok soru sorar. Sorduğu soruların geçiştirilmesine karşı ciddi tepkiler verebilir. Net ve tutarlı yanıtlar bekler. Küçük bir yetişkin gibidir. Bir yetişkinin yapabildiği bütün bedensel hareketleri yapabilir. Merdivenleri yardımsız inip çıkabilir, hoplayıp zıplar, rahatlıkla bisiklet kullanır. Giyinir,soyunur ve yardımsız yemeğini yiyebilir.

 

Bu yaşta daha inatçı ve ‘dediğim dedik’ bir tavır sergileyerek ebeveynlerinin sabırlarını zorladıkları görülür. Bazen kaba bir dille oldukça sert konuşmalar yapabilir.
Bunlar gelişimsel özellikler olması sebebiyle son derece normal davranışlardır. Oyun en önemli faaliyet olarak öne çıkar. Çocuk için her şey bir oyun ve oyuncaktır. Yaratıcılıkları dikkat çekici düzeye ulaşır. Esprili konuşmalar başlamıştır. Şakalar yapar ve kendisine yapılan şakalardan anlar.

 

Bütün bu özelliklerine ek olarak müthiş bir hayal dünyaları vardır. 3- 4 yaş çocuğunun dünyası hala pek çok yönüyle hayallerle doludur. Gerçek ve hayal olanı tam olarak ayırt edemeyebilir. Olmasını istediği şeyi ya da hayal ettiği şeyi gerçekmiş ya da olmuş gibi anlatabilir. Aslında bu yaş çocukları gerçek dünyayı önce hayal dünyasında kurgularlar. Sosyal hayata hazırlanan çocuklarımızın hayal dünyalarını beslemek ve desteklemek önemlidir. Çünkü hayatı tanımalarının ve hazırlanmalarının bir yolu da hayal kurarak bu beceriyi kazanmalarıdır.

 

3- 4 YAŞ ÇOCUĞUNUN HAYAL DÜNYASI

 

Bu yaş çocukları başkalarından ayrı bireyler olduklarının artık bilincindedirler. Kendi istekleri ve kararları konusunda son derece açık ifadeler kullanabilirler. Hatta kendini ifade etme konusunda ciddi anlamda bir sorun yaşamazlar. Dil ve gramer yapıları artık oturmuştur.

Anlattıkları yabancılar tarafından da çok kolaylıkla anlaşılmaktadır.

Sözel bakımdan bu kadar gelişmiş becerilere sahip çocuklar aynı biçimde gelişmiş bir hayal gücüne sahiptirler.

 

Çocukların doğasında bu zaten vardır.

Hayal kurarak var olduklarının bilincine varırlar. Hayal bu yaş çocukları için gerçek hayatın sembolik bir kurgusudur ya da uyarlamasıdır diyebiliriz.

Özellikle arkadaşlarıyla oyunlar kurup geliştirdiği yaşlar olan 3- 4 yaş dönemlerindeki çocuklar oyun oynarken izlendiklerinde gerçek hayatı nasıl sembolize ettikleri net olarak görülebilir. Örneğin,küçük kız aynı annesi gibi evinde olduğunu hayal etmekte ve yemek yapmaktadır. Bir yandan da çocuklarına laf yetiştirir ya da erkek çocuğu kendisini tuttuğu takımın kalecisi olarak hayal etmekte ve en muhteşem kurtarışlarını yapmaktadır. Bu türde pek çok hayal çocukların oyun dünyasının temel unsuru olarak dikkat çeker. Çocuk ve hayal ayrı ayrı düşünülemez iki kavramdır.

 

HAYAL GÜCÜ GENİŞ ÇOCUK YETİŞTİRMEK

 

Pek çok ebeveyn çocuklarının nasıl inanılmaz hayaller kurduğunu bilir. Hayallerinde her şeyi gerçekleştirir çocuklar. Onlar en güçlü olabilir, her şeyi başarabilir, her yere gidebilir, her işin altından kalkabilirler.

Çocukların hayal dünyalarını geliştirmek önemli midir, evet çok önemlidir.

Çünkü gerçek hayattaki sınırları ve neyi ne kadar başarabileceklerini öğrenmenin yolu buradan geçer.

Hayal dünyası geniş çocukla, hayalci çocuk birbirinden farklıdır. Anlam karışıklıklarına yol açmamak için bu iki kavramı net olarak tanımlamak gerekir.

 

Hayal dünyası geniş çocuk, çevreye ve çevresinde olup bitenlere karşı daha duyarlı çocuk demektir. Gördüğü her şeyle ilgilidir ve kendi kendine modellemeler yapar. Bu açıdan çocuğun yakın çevresindeki kişiler ve bu kişilerin davranış biçimleri çok önemlidir. Gördüklerini rahatlıkla uygulayabilir. Çünkü örnek alır.

 

Hayalci çocuk ise model almaktan daha çok sadece hayal eder. Fark da buradadır zaten. Çocukların da kendilerine göre bir mantık kurguları vardır. Hayalci çocuklarda çok sağlıklı olarak bir mantık oluştuğunu söyleyemeyiz. Onlar her şeyi hayallerinde yaşarlar ve gerçek hayatta uygulamayı düşünmezler.

Burada başka etkenlerden de söz etmeden geçmemek lazım. Bazı ailelerde ilginç bir tavır vardır. Hayal kuran ve bu hayallerini anlatan çocuğa tepki gösterilir: ’Saçmalama, öyle şey olmaz.’ denir ya da alay edilir. Oysa çocuk hayallerinde ve anlatımlarında kısıtlanmamalıdır.

 

ÖNERİLER

 

Çocuklar hayal dünyaları desteklenerek geleceğe daha doğru hazırlanabilirler. Hayal gücü desteklenen çocuk yaratıcılığa açık çocuk olarak büyüyecektir. Engellenen, kısıtlanan çocuk ise keşfetmekten uzak, dar alanlara hapsolmuş bir iç dünyayla yetişecektir.

Ailelerin görevi çocuklarını geleceğe hazırlamak ve bunun için olabilecek her alanda destek vermektir. Önce hayal dünyasında hayata hazırlanan çocuk, gelecek dönemlerde korkmadan kendi yaşam deneyimlerini oluşturmaya çalışabilir ve yaşadığı olumsuzluklardan doğru dersleri çıkarabilir.

Çocukların iç dünyalarına yönelik zenginlikleri artırmanın pek çok yolu vardır.

 

-Kitap okumak: Kendi başına okuyamayan çocuğa kitap okumak son derece yararlıdır. Özellikle resimlerine bakarak olaylar hakkında kendi kurgusunu yapabilir ve hayalinde canlandırabilir.

-Yap-boz yapmak:

Çocuklar parçaları birleştirmeyi, karıştırmayı severler. Bozup yeniden yapmaya meraklı oldukları için yap boz oyunları çok ilgilerini çeker ve her seferinde yeni bir şeyler yaratabilmeleri hayal dünyalarını zenginleştirmek yönünden çok destekleyicidir.

-Resim Yapmak:

Bütün çocukların en sevdiği uğraşlardan biridir ve gerçek anlamda hayallerini ortaya koyabildikleri çok önemli faaliyetlerin başında gelir. Çok küçük yaşlardan itibaren ebeveynlerin üzerinde durması gereken konu çocuğu engellemeden, yasaklar getirmeden resim yapmasını desteklemek olmalıdır. Resim aynı zamanda çocukların iç dünyasını gözlemleyebileceğimiz bir dışa vurum yöntemi olması nedeniyle çok önemlidir.

-Sinema-tiyatro izlemek:

Çocukların gerçek hayata ait bazı öyküleri sembolize edilmiş haliyle başkalarının sunumuyla izlemesi hayal gücünün gelişimi açısından çok etkilidir. Başkalarının hangi olaylara ne tür karşılıklar verdiğini görmek, nasıl bir tavır aldığını izlemek çocuğun kendi davranışlarını belirlemesi aşamasında alternatif tutumlar oluşturacağı için çok yararlıdır. 

-Hamurla oynamak:

Özellikle 2 yaş ve sonrasında hem parmak kaslarının gelişimi hem de hayal dünyasının zenginleşmesi bakımından hamurla oynamanın ciddi yararlar getirdiği bilinmektedir. Kendi çabasıyla ve kendi istediği,hayal ettiği biçimde modeller yapabilmesi çocuğun özgüven kazanması konusunda da çok etkili bir yöntemdir.

-Arkadaş ortamında bulunmak:

Çocuklar için paylaşmanın ve sosyal bir birey olmanın en önemli kurallarından biri de budur: Akranlarıyla ve başkalarıyla birlikte olmak. Bu hem fiziksel, hem duygusal, hem de psikolojik olarak çocuğun gelişiminde vazgeçilmezdir.

Üstelik arkadaşlarıyla birlikte olan çocuk onlarla olan ilişkilerinde yaratıcılığını ve hayal dünyasını da geliştirecek ve yeni bakış açıları edinecektir.

-Bir eğitim kurumuna gitmek:

Özellikle 3 yaş ve sonrası mutlaka önerdiğimiz bir yöntemdir. Bir eğitim kurumuna devam eden çocuklar okula uyum konusunda da sorun çıkarmayan çocuklar olarak eğitim hayatlarına devam etmektedirler. Yapılan araştırmalar bir yuvaya ya da anaokuluna giden çocukların böyle bir kuruma gitmeyen akranlarına göre daha ilerde olduklarını göstermiştir. Bu nedenle sadece hayal dünyasını geliştirmekten öte neredeyse çocuğun bütün bir yaşamını etkileyecek kadar önemli bir etkinlik olarak görülmelidir.

-Müzikle uğraşmak:

Çocukların artık doğmadan bile müzikle tanıştıkları bir dönemdeyiz. Yeni anne adayları için hazırlanmış müzik kasetlerinin ortalıkta dolaştığı günümüzde çocuklar küçük yaşlardan itibaren müzikle tanışmalıdır. Mutlaka müzik yönünde desteklenmeli, teşvik edilmelidir.

Farklı seslere olan aşinalık çocukların gelişim süreçleri içinde her yönüyle büyük önem taşımaktadır. Özellikle bir müzik aleti alınarak kendi kendine çalışması desteklenmeli, ilgi duyuyorsa da bu konuda eğitim alması sağlanmalıdır.

-Elişi faaliyetler yapmak:

Kağıtlar, ipler, kutular böyle bir çalışma için en uygun malzemelerdir. Küçük yaşlardaki çocuklar açısından makas gibi kesici aletler ya da yapıştırıcı türü kimyasallar tavsiye edilmez. Ancak boş kutular ve ipliklerle harika şeyler yaratılabilir. Çocukların hayal dünyasında sınır yoktur. Onlar avuç dolusu para verilerek alınmış oyuncaklardan daha çok bu tip şeylerle oynamayı severler. Çünkü kendilerinden bir şeyler katabilir ve yeni oyunlar geliştirebilirler. Bu bakımdan mutlaka bu tür faaliyetlerde bulunmaları için gerekli ortam sağlanmalıdır.

 

Genellikle anne babalar dağınıklığa karşı tepki gösterirler. Ancak bir çocuk büyütürken evdeki dağınıklığı önlemenin tek yolu dağınıklığı görmemektir. Aksi halde gereksiz gerginliklere sebep olursunuz ve hem kendinizi hem de çocuğunuzu yıpratırsınız.

Elbette ki oyuncaklar ortalığa saçılacak, hele ki yukarda bahsettiğimiz faaliyetlerden bahsediyorsak ortalıkta kağıtlar, kalemler, kutular olacaktır. Hem dağılmasın hem de çocuğumuz hayal gücü geniş bir çocuk olsun diye uğraşmanın çok yararı olmaz.

Belki belli yerler belirlenerek eşyaların evin her tarafına dağılmasına engel olmak mümkün olabilir. Ancak sürekli kurallar koyarak, titizlenerek eğlenceli çalışmalar yapmak söz konusu değildir. Biraz hoş görüyle ve özellikle çocuğunuzun yanında yer alarak çok zevkli anlar geçirebilir, onun hayal gücünün gelişmesine katkıda bulunabilirsiniz.

[2015-06-30]


Paylaşım:

BU YAZILAR DA İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR:

cocuklar-yetenekleri-ve-yarismalar-502

ÇOCUKLAR, YETENEKLERİ VE YARIŞMA PROGRAMLARI

Son zamanlarda özellikle televizyonlarda yayınlanan bazı programlarda ve yarışmalarda şarkı söyleyen, bir müzik aleti çalan ya da başka biçimlerde kendini göstermeye ...

cocuklara-hayir-demek-567

ÇOCUKLARA HAYIR DEMEK, HAYIR DEMEYİ ÖĞRETMEK

Günümüzde birçok anne babanın ortak sorunudur çocuklarına ‘hayır’ demek. Hayır demekle olumsuz sonuçlara yol açacağından korkan ve zaman zaman nasıl davranacağını ...

aglayan-1030

AĞLAYAN ÇOCUKLARDAN BAĞIRAN, VURAN ÇOCUKLARA

Yıllar boyunca isteklerini yaptırmak için ağlayan çocuklarla nasıl iletişim kurulması gerektiğini anlatıyor ve anne babalara yol göstermeye çalışıyoruz. Ancak son zamanlarda ...

annesiz-anneler-gunu-642

ANNELER GÜNÜNDE ANNESİZ OLMAK

Bir çocuk için hayatındaki en büyük travma,ailesiyle ilgili yaşanan olumsuzluklardan oluşuyor.Özellikle anneyi kaybetmek  çocuk açısından başa çıkılması çok zor bir duygusal ...


MAKALELER
MAKALELER

Çocuk&Ergen, Yetişkin, Aile, Eğitim, Anne&Baba ... konulu makaleler.

VİDEOLAR
VİDEOLAR

Video arşivi, TV programları...

FOTOĞRAF GALERİSİ
FOTOĞRAF GALERİSİ

Sunum, seminer, söyleşi, eğitim çalışmalarımıza ait fotoğraflar.

BİZDEN HABERLER
BİZDEN HABERLER

Ne zaman neredeyiz? Bizi bu köşeden takip edebilirsiniz?

BASINDA BİZ
BASINDA BİZ

Bizimle ilgili basında yer alan haber, makale ve görseller...

2024. Site içeriğinin telif hakları SERAP DUYGULU'ya aittir.

Avinga | XML